METİNLERİN SINIFLANDIRILMASI

     Bilgi alanının genişlemesiyle birlikte bilimde sınıflandırmaya ihtiyaç duyulmuştur. Bu sınıflandırmayla      konuların birbirine bağlanması ve anlaşılması kolaylaştırılmıştır. 

  Edebiyatta gerçeklik: Somut olarak var olan bir durumun hiçbir müdahaleye uğramadan ifade edilmesidir. 

  Kurmaca: Bu ifadeye duygu ve hayallerin katılmasıdır. 

  NOT: Dil günlük hayatta göndergesel işlevde kullanılır. 

  Öğretici ve sanatsal metinler: 

  1- Öğretici metinlerde amaç, okuyucuya bilgi vermektir. 

  2- Sanatsal metinlerde amaç, yazarın okuyucuya kendi dünyasını yansıtmak istemesidir. 

  3- Öğretici metinlerde üslup kaygısı ön planda değildir. 

  4- Sanatsal metinlerde üslup ön plandadır. 

  5- Öğretici metinlerde dil göndergesel işlevde kullanılır. 

  6- Öğretici metinlerde kelimeler gerçeklik anlamında kullanılmıştır. 

  7- Sanatsal metinlerde ise kelimeler daha çok yan ve mecaz anlamlarında kullanılır. 

     NOT: Edebi metinlerde dil şiirsel işlevde kullanılır. 

     Anlatmaya ve göstermeye bağlı metinlerin ortak yönleri: 

  2- Hem anlatmaya hem de göstermeye bağlı metinlerin birer edebi metin olması. 

     METİNLERİN SINIFLANDIRILMASI 

 
    1. Sözlü anlatım: 

  1- Konferans 

  2- Açık oturum 

  3- Sempozyum 

  4- Forum 

  5 Münazara 

    2. Yazılı anlatım: 

       A) Öğretici metinler: 

  1- Mektup 

  2- Günlük 

  3- Anı 

  4- Biyografi 

  5- Gezi yazısı 

  6- Sohbet 

  7- Fıkra 

  8- Deneme 

  9- Eleştiri 
 
       B) Sanatsal metinler: 

  1- Göstermeye bağlı metinler (tiyatro) 

  2- Anlatmaya bağlı metinler (fabl, masal, roman, hikâye) 

     Metinler gruplandırılırken; 

  1- Gerçeklikle ilişkilerine, 

  2- Kullanılan dilin işlevine, 

  3- Yazılış amacına, 

  4- Kullanılan anlatım türüne bakılır. 

     Öğretici metinlerin özellikleri: 

  1- Dilin daha çok göndergesel işlevde kullanılması 

  2- Hikâye öğelerine yer verilmesi 

  3- Kaynağını gerçek dünyadan alması 

  4- Anlatımın akıcı, duru, açık ve yalın olması 

  5- Kelimelerin gerçek anlamda kullanılması 

  6- Ağırlıklı olarak öyküleyici ve betimleyici anlatım türünün kullanılması. 

  7- Amacının bilgi vermek olması. 

     Göstermeye bağlı metinlerin özellikleri: 

  1- Genellikle sahnede sergilenmek üzere yazılması 

  2- Amacının okuyanlara bilgi vermek olması 

  3- Monologlardan ve diyaloglardan oluşması 

  4- Kahramanlarının karakterlerinin parantez içinde verilen açıklamalar ile belirtilmesi